Ticari savaş mahkemeye taşındı! Urfa ile Antep arasında “fıstık” davası

Gaziantep Ticaret Odası (GTO) 1997 yılında fıstığın Türk Patent Enstitüsü'nden (TPE) “Siirt, kırmızı, uzun, halebi ve ohadi” olarak beş çeşidiyle tescilini, 2000 yılında da “Antep fıstığı” olarak coğrafi tescilini aldı.

Şanlıurfa'nın en önemli lezzetlerinden olan "Şanlıurfa keten köyneği fıstığı" da Şanlıurfa Ticaret ve Sanayi Odası’nın (ŞUTSO) başvurusuyla Eylül 2022’de Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenerek coğrafi işaret belgesi aldı.

Bu durum iki kentin arasını açtı.

Bir süredir Şanlıurfa ile komşu il Gaziantep arasında polemik ve tartışma konusu olan Urfa’nın “keten köyneği fıstığı”na coğrafi tescil verilmesi, Gaziantep Ticaret Odası’nın (GTO) açtığı dava ile mahkemelik oldu.

GTO verdiği dava dilekçesinde, “Urfa Keten Köyneği Fıstığı” olarak tescillenip coğrafi işaret alan fıstık çeşidinin, Antep Fıstığı Coğrafi İşaret Tescili kapsamında kalması gerektiği ve ayrı bir coğrafi işaret tescili için kriterleri taşımadığı gerekçesini öne sürerek Urfa’nın “keten köyneği fıstığı” coğrafi işaretinin hükümsüz kılınması ve sicilden düşürülmesi gerektiğini talep etti.

Bu adımın ardından ŞUTSO da Şanlıurfa 3. Asliye Hukuk Mahkemesi’ne başvurarak davaya itiraz etti.

Davalı kurum olan ŞUTSO’nun itiraz dilekçesinde, delil ikamesi, iddia ve savunmanın genişletilmesi yasağı, davanın zamanında açılmaması anlamında zaman aşımı ile yetki, görev, sebep ve husumet gibi yönlerden davanın hatalı açıldığı ve geçersiz olduğu belirtildi.

İtiraz dilekçesinde ayrıca GTO’nun, keten köyneği fıstığı coğrafi işaretinin hükümsüz kılınması ve sicilden düşürülmesi talebinin hukuka aykırı ve dayanaksız bir talep olduğu belirtilerek, davanın reddine dair gerekçeler sıralandı.

ŞUTSO’nun itiraz dilekçesinde, Urfa keten köyneği fıstığı ile ilgili coğrafi işaret tescili için yapılan başvurunun 6769 sayılı Kanunun 38. maddesine göre Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından kabul edildiği ve 16 Eylül 2022 tarihinde tescillendiği hatırlatıldı.

Dava konusu ürünün Urfa’ya özgü ve sadece Şanlıurfa ilinde yetişen Pistacia Vera L. Ağacının keten gömleği (keten köyneği) çeşidi olarak işlem gördüğünü kaydeden Urfa tarafı dilekçesinde, “Meseleye kentin markası gibi yaklaşan bir bakış açısıyla kaleme alınan dİlekçedeki hiçbir unsur, Urfa’ya özgü bir tür olan bu ürünün tescilini hükümsüz kılacak bir mahiyet taşımamaktadir” ifadelerini kullandı.

Davacı yanın iddialarının afaki ve dayanaktan yoksun olduğu belirtilen dilekçede, “ Türkiye'deki fıstık üretiminde 20 milyon 335 bin fıstık ağacıyla önemli bir yere sahip Urfa Keten Köyneği Fıstığı, Antep fıstığına göre hasadı daha geç yapılan, endemik özellikleri farklı, iri tanesi, ipeksi kabuğu, çatlak oranının yüksekliği ve farklı tat ve aromasıyla farklı bir tür olarak bir tür olarak ortadadır. Zaten tescil nedeni de budur. Yoksa tüm portakallar aynı, bastonlar benzer ve yer fıstıkları müradif mahiyettedir” ifadelerine yer verildi.

Dilekçede, “Urfa keten köyneği bir başka türdür. Yani Antep fıstığının türevi değildir. Bir başka fıstık türüdür. Şayet ‘tüm fıstık türleri bizim olacak’ diye bakılıyorsa mevzuya, bu bir şovenist yaklaşım olabilir ama bu bakış açısının hukukla alakası olmadığı gibi hukuki koruma gerekçeleri ve durumu bu yaklaşımın tam karşısında ve bilimsel verilere dayanmak zorundadır” denildi.

Davalı ŞUTSO, dilekçesinin sonunda sundukları gerekçelere dayalı olarak davanın reddine karar verilmesini talep etti.

Her iki komşu ili karşı karşıya getiren fıstık davasının, hangi taraf lehine sonuçlanacağı merakla bekleniyor.